Deze zomer waren de Wereldjongerendagen (WJD) in Lissabon. Er ging ook een grote groep jongeren uit het Aartsbisdom Utrecht mee. In totaal reisden bijna duizend Nederlandse jongeren naar de WJD. Katholiekleven.nl reisde met hen mee. Bekijk nu de aftermovie!

Deze aftermovie voert je in 4 minuten langs de highlights van de WJD. Heb je deze WJD gemist? Ga dan mee naar de volgende WJD in 2027 in Seoel.

Noteer ook alvast in je agenda: 2025. Dan viert de Kerk een Heilig Jaar en zijn jongeren uitgenodigd voor een grote internationale ontmoeting in Rome.

Van 12 t/m 17 augustus organiseerde het Aartsbisdom Utrecht twee zomerkampen in en om kampeerboerderij de Heidebloem in Haarle: het kinderkamp (7-12 jaar) en het tienerkamp (13-16 jaar). Het thema van het kinderkamp was dit jaar ‘Koning(in) voor een week’ – daarbij kwamen verhalen in de Bijbel over koningen en koninginnen aan bod. Voor de tieners was het thema ‘Reis door de wereld’: ze maakten kennis met verschillende culturen, dieren en planten.

De deelnemers aan het kinderkamp leerden elkaar op de eerste dag via diverse spellen beter kennen. De tieners begonnen meteen aan hun ‘wereldreis’, waarbij Antarctica het startpunt was. Ze leerden onder meer een iglo te bouwen en hielpen onderzoekers om een artefact te vinden in het poolgebied.
Zondag 13 augustus vierden de kinderen samen de Mis en luisterden naar het verhaal van Jozef de Dromenkoning. Daarna maakten ze mooie dromenvangers. “De spellen stonden die dag in het teken van kleding van de koning en koningin,” vertelt de organisatie. “Zo was er een race op hakken en een estafette met koningskleren. De avond werd afgesloten met een hoffelijke disco.” De tieners reisden op zondag naar Afrika. Nadat ze de Mis gevierd hadden, gingen ze op fietssafari waarbij ze diverse Afrikaanse dieren ontmoetten. Tevens bouwden ze Afrikaanse hutten en sloten de dag af met een kampvuur.

Zomerkampen 2023 b
Zomerkampen 2023 c

Op maandag 14 augustus luisterden de kinderen naar het verhaal van koning Salomo. Daarna lieten zij in een toneelstukje zien hoe zij net als koning Salomo recht kunnen spreken. ‘s Middags werden zilverstukken door het bos naar de goede kluis gesmokkeld en in de avond gingen ze op zoek naar verschillende koningen en koninginnen. Ze kregen hierbij hulp van de tieners, die deze dag in Europa hadden doorgebracht. Ze speelden er het spannende ‘expeditie Robinson’ en bezochten Nijverdal. In de avond stonden nog meer uitdagende spellen op het programma. 
De kinderen speelden dinsdags een lakeienrace, hielden een sponzenloop, speelden torenvoetbal en deden een hoffelijke stoelendans. Tijdens de catechese hoorden ze het verhaal van de dappere koningin Esther en tekenden ze vervolgens hun eigen wapenschild.
De tieners waren afgereisd naar Azië. “Het was een rustig dagje waarop ze sushi hebben gemaakt, origami hebben gevouwen en geblinddoekt het bekende Aziatische puzzelspel Tetris gespeeld hebben,” vertelt de organisatie van het kamp. “Het werd ‘s middags wat spannender met het smokkelen van Chinese drakeneieren. De dag is afgesloten met een leuke filmavond.”

Zomerkampen 2023 f
Zomerkampen 2023 g

Op woensdag moesten de tieners uitbreken uit een Amerikaanse gevangenis. Dat betekende allerlei puzzels oplossen voordat ze hun Amerikaanse ontbijt kregen: pannenkoeken, ei met spek en donuts. ‘s Middags deden ze spellen in het bos en daarna werd de bonte avond voorbereid met veel liedjes, goocheltrucs en quizzen. Aansluitend was er een disco met kampvuur.
De kinderen hielden ‘s ochtends een eendenrace in het zwembad om punten te verdienen voor hun groepje. ‘s Middags zijn er verschillende koninklijke spellen gespeeld, zoals vlagje prik en een toren bouwen. ‘s Avonds was de bonte avond – “zoals altijd was deze erg bont en erg gezellig,” aldus de organisatie.

Mgr. Woorts was op 9 augustus in de binnenstad van Utrecht aanwezig om de Utrechtse WJD-gangers te verwelkomen. Zelf kijkt hij met grote tevredenheid terug op de WJD in Lissabon, waar hij samen met vijf andere Nederlandse bisschoppen aan deelnam: “Het was mooi en inspirerend dat zoveel jongeren daar samen hun geloof konden vieren. Op zo’n moment kun je echt merken dat de Heilige Geest werkzaam is.”

Mgr. Woorts vertelde in Lissabon in een video van katholiekleven over hoe hij deze Wereldjongerendagen ervaart: “We hebben inhoudelijke programma’s, spontane ontmoetingen en gezelligheid. Ik ben dankbaar dat ik hier deel van mag zijn.” De Utrechtse hulpbisschop deelde in deze video ook zijn vermoeden waar de volgende editie van de Wereldjongeren zal plaatsvinden: Korea. Dat bleek hij een dag later juist te hebben.

In Utrecht deelde mgr. Woorts de jongeren na hun aankomst een speldje van het Jaar van de Eucharistie uit maar ook een kleine versnapering – beide werden gewaardeerd. De jongeren waren na een busreis van twee dagen in Utrecht aangekomen. Onderweg werd onder meer gestopt in de geboorteplaats van de heilige Dominicus: Caleruega. Daar werd op 7 augustus in het klooster ‘casa de espiritualidad Santo Domingo’ de Eucharistie gevierd, op 8 augustus vierden de jongeren en hun begeleiders de Eucharistie in Bordeaux.

Foto links: pastoraal werker Yuri Saris verzamelt de leden van zijn deelgroep nog één keer
Foto rechts: jongerenwerker Sarah Mijhad, Nicole de Bekker (deelgroepleider met haar broer Gauthier de Bekker pr.) en pastor Anton ten Klooster

Hieronder foto’s die Ramon Mangold maakte tijdens deze tweedaagse terugreis.

Een Eucharistieviering met paus Franciscus sloot op zondag 6 augustus officieel de Wereldjongerendagen in Lissabon af. Aan het eind van deze WJD-slotmis maakte paus Franciscus ook de locatie bekend van de volgende editie van de WJD: deze zal in 2027 in Seoel (Zuid-Korea) worden gehouden. Dat is pas over vier jaar, de reden is het Heilig Jaar 2025: in het kader daarvan wordt in Rome een groots jongerenfestival georganiseerd.

Op vrijdag 4 augustus was paus Franciscus aanwezig bij de Kruisweg, een vast onderdeel van de Wereldjongerendagen. Acteurs combineerden muziek, dans en toneel tijdens deze Kruisweg en er waren getuigenissen te horen van onder anderen een ex-verslaafde. De paus hield de jongeren voor dat door Jezus’ kruisoffer “lijden nooit meer zinloos is”. Paus Franciscus: “Jezus begrijpt onze pijn, onze zwaktes en tekortkomingen. … Laten we onze harten openen en ons vertrouwen in Hem plaatsen.”

Kruisweg, foto JMJ Lissabon

Zaterdagochtend 5 augustus bezocht paus Franciscus het bedevaartoord Fatima, ‘s avonds was hij aanwezig bij de wake op het veld. Zo’n 1,5 miljoen jongeren (1.000 daarvan uit Nederland) hadden de temperatuur van bijna 40 graden getrotseerd en waren (urenlang) naar het Parque Tejo gelopen om bij deze avondwake aanwezig te zijn. Ook op dit open veld zonder schaduwplekken was het erg warm.

Er was muziek en gebed en paus Franciscus sprak de jongeren toe. Hij stond stil bij het thema van deze Wereldjongerendagen (‘Maria stond op en ging met spoed’) en ging vervolgens een korte dialoog aan met de jongeren. Daarin benadrukte hij dat vreugde missionair is: “Je moet deze vreugde aan anderen geven,” aldus de paus. Na zijn toespraak werd het Allerheiligste uitgesteld voor aanbidding en werd het stil op het veld.

Foto: mgr. Woorts
Foto: mgr. Woorts

Daarna overnachtten bijna alle jongeren op het terrein, waar daags daarna de slotmis plaatsvond. In zijn homilie over de Gedaanteverandering van Jezus gaf paus Franciscus tijdens die slotmis de massa jongeren drie taken mee: stralen, luisteren, niet bang zijn. Vooral zijn oproep ‘Wees niet bang!’ herhaalde hij meermalen met nadruk. “Wees getuige van de vreugde van het geloof, van de hoop die jullie harten verwarmt en van de liefde die je aanwendt in alles wat je doet,” aldus paus Franciscus.

De zes Nederlandse bisschoppen die deelnamen aan deze WJD

Manouk Evers uit Almelo was diep onder de indruk van het slotweekend van deze WJD, zo vertelde ze aan de krant ‘Tubantia’. “Het maakt me gelukkig om met zoveel jonge mensen het geloof te beleven. Ik moet me in Nederland best vaak verantwoorden: ga jij zondags naar de kerk? Hier hoef ik daar niet bij stil te staan.”

‘s Middags keerden de jongeren terug naar de accommodatie in Lissabon om uit te rusten en de indrukken te verwerken. De volgende dag (7 augustus) startte de terugreis, met een eerste busrit van Lissabon naar Burgos. Woensdag 9 augustus zijn de jongeren terug in Nederland.

Foto’s: Ramon Mangold (tenzij anders vermeld)

De Nederlandse bisschoppen gaven op 2, 3 en 4 augustus in de ochtend een catechese aan de jongeren in een grote zaal die door het bisdom Lissabon beschikbaar is gesteld. ‘s Middags konden de WJD-deelnemers steeds kiezen uit de vele programma’s die in de stad worden aangeboden.

Bisschop Hendriks van Haarlem-Amsterdam verzorgde woensdag 2 augustus de eerste catechese over integrale ecologie. Hij wees er onder meer op dat achter negatieve ontwikkelingen als het gaat om het klimaat menselijk handelen zit. Andersom kan menselijk handelen ook positief bijdragen aan veranderingen ten goede.

De catechese eindigt met een aantal vragen voor de deelgroepen. Daarna komen de WJD’ers weer samen en schrijven ze vragen voor de bisschop op gele strandballen die de zaal in worden geslingerd en die met veel energie worden doorgetikt.

Via een Nederlandse priester is ook bisschop John Baptist Osama van het bisdom Gulu (Oeganda) deze ochtend te gast. Hij komt uit het noorden van Oeganda en spreekt de groep kort toe over de situatie in zijn land, ontvoeringen van kinderen door The Lords Resistance Army, over de situatie in Zuid-Soedan waaraan zijn bisdom grenst en waar de bevolking terecht is gekomen in een machtsstrijd. Bisschop Osama spreekt over het belang van vrede en vraagt de jongeren om te bidden voor de mensen en voor vrede.

Na een korte pauze volgt de Eucharistieviering met mgr. De Jong (bisdom Roermond en legerordinariaat) als hoofdcelebrant.

De Utrechtse hulpbisschop mgr. Woorts is aanwezig bij deze Wereldjongerendagen. Hij noemt deze dag “mooi en enthousiast. Er was grote aandacht en participatie bij de inleiding van mgr. Hendriks en de H. Mis. Na de inleiding had ik buiten een gesprek met een groepje backpackers (sommigen ook uit ons bisdom) op eigen gelegenheid. Heel plezierig om zo te midden van de grote groep met een aantal samen te zijn en verder te spreken over hoe jij wilt bijdragen aan een beter leefklimaat, hoe jij onze wereld wilt nalaten en over wat Maria voor je betekent (in dezen).” 

Mgr. Woorts vindt het “ook mooi om tussendoor met elkaar als bisschoppen op te trekken en we spreken, ontmoeten ook weer heel wat broeders in het bisschopsambt alsook priesterschap van over heel de wereld. Overal zijn hartelijke gesprekken en uitwisseling.”

De Nederlandse ambassadeur in Portugal, mevrouw Margriet Leemhuis, heeft de bisschoppen en jongeren en anderen die vanwege de WJD in Lissabon zijn, uitgenodigd voor een ontmoeting. Het is een kennismaking met het team van medewerkers van de ambassade en een gelegenheid om elkaar te ontmoeten. Ook vertegenwoordigers van Aruba, Bonaire, Curaçao en Saba zijn aanwezig.

IMG-20230803-WA0000
IMG-20230803-WA0001 kl

Dezelfde avond heeft mgr. Woorts een ontmoeting met pastor Anton ten Klooster en jongerenwerker Sarah Mijhad, die de groep van het Aartsbisdom Utrecht leiden. Mgr. Woorts: “Hulde voor wat zij in het bijzonder doen en opvangen!”

(Eigen foto’s)

Aankomst paus
Donderdag 3 augustus verzorgde mgr. Van den Hende “een prachtige catechese over sociale vriendschap,” aldus mgr. Woorts. “In de deelgroep die ik daarna mocht leiden werd ik vooral getroffen door hoe de jongeren echt werken aan het onderhouden van hun band met Jezus, en hoe ze vanuit hun geloof echt iets willen betekenen voor anderen.” Ook was er deze dag weer een Eucharistieviering voor de Nederlandse groep. Mgr. Woorts: “We ontmoeten hier alle delen van de wereld. Veel hartelijke broederschap en spontane ontmoetingen, ook met jongeren van over heel de wereld. De Heilige Geest is werkzaam in de harten van vele jongeren. Je bespeurt het verlangen om een diepe vriendschap met Jezus te hebben, samen ook met Maria. Dit zijn tekenen van hoop voor onze Kerk en wereld.” 

Aan het einde van de middag arriveerde paus Franciscus bij de Wereldjongerendagen. 

Foto linksonder door mgr. Woorts

Vrijdag 4 augustus
Vrijdagochtend stond de laatste Nederlandse catechese op het programma, was er daarna een Eucharistieviering en vond aan het einde van de middag de Kruisweg plaats met paus Franciscus. Mgr. Woorts stuurde alvast een aantal foto’s van deze dag:

De Utrechtse reisleiding bijeen: de reisleiding en de deelgroepleiders voor de kerk van de catecheses en vieringen.

Deelgroepleiders-overleg. Mgr. Woorts: “ik bedank hen namens het bisdom voor hun geweldige inzet en creativiteit om onze jongeren deze dagen.”

Mgr. Woorts: “Deze middag trek ik op met de groep van pastoraal werker Yuri Saris uit de parochie Licht van Christus en uit Arnhem. Hierbij is ook onze priesterstudent James Keuben.”

De andere deelgroep van Yuri Saris.

Zondag 6 augustus: live uitzending slotviering op TV
De Wereldjongerendagen worden zondag 6 augustus afgesloten met een Eucharistieviering met paus Franciscus. Vanaf 9.40 uur zendt KRO-NCRV op NPO 2 een impressie van en toelichting op de WJD uit, gepresenteerd door Wilfred Kemp. Vanaf 10.00 uur is de slotviering live te zien

Tekst: met dank aan bisdom Rotterdam
Foto’s: Ramon Mangold (tenzij anders vermeld)

Maandagochtend 31 juli pikten de verschillende bussen de jongeren op in de dorpen waar ze in het weekend bij gastgezinnen hadden gelogeerd. Onderweg naar Fatima kregen de jongeren in de bus uitleg over dit bedevaartsoord. Na de dag daar doorgebracht te hebben, volgde de laatste bus-etappe naar Lissabon. Daar begon op 1 augustus het Youth Festival en was de openingsviering van de WJD. Woensdag 2 augustus hebben de Nederlandse jongeren om 12.30 uur een Eucharistieviering in de ruimte onder de kerk van São João de Brito in Lissabon. Als de techniek het toelaat, zendt katholiekleven.nl deze viering via livestream uit.

Oliwia uit Friesland kijkt nog even terug op de Days in the Diocese: “Wat een onvergetelijke ervaring! Bij mijn gastgezin in Teixoso voelde ik me meteen onderdeel van de familie. We hebben samen zoveel mooie herinneringen gemaakt, van een inspirerende rondleiding door de stad tot verfrissend zwemmen en feesten op het dorpsfeest. Uiteraard hebben we zaterdag en zondag ook samen de Eucharistie gevierd, omringd door liefde en samenhorigheid. Daarna was het tijd voor het festival in de bergen, waar we voor het eerst samen met andere WJD-gangers ons geloof hebben gevierd! De uitzichten op de berg waren adembenemend, maar niets kon tippen aan de warme momenten die we deelden tijdens gezamenlijke maaltijden. Samen rond de tafel zitten, genietend van hun culinaire kunsten, zorgde voor kostbare momenten van verbinding en geluk. Ik zal deze kostbare tijd met mijn gastgezin nooit vergeten!”

Fatima
In het Portugese bedevaartsoord Fatima verscheen Maria zes keer aan de herderskinderen Francisco en Jacinta Marto en hun nichtje Lucia dos Santos. In 2017 was de 100ste verjaardag van deze verschijningen. Voor aankomst in Fatima wordt in de bussen het middaggebed gebeden. Er wordt een lunch uitgedeeld naast het heiligdom. Alle groepen krijgen pastasalade en wat fruit en drinken. Er staan zeer veel bussen geparkeerd, die later ook allemaal naar Lissabon door zullen rijden.

De WJD’ers hebben even tijd om in hun deelgroepen de plek te verkennen. Onder meer bij de kleine kapel op de plek van de verschijningen, die werd gebouwd op verzoek van Maria. Het kleine kapelletje staat in een grotere openluchtkapel. Daar wordt de rozenkrans gebeden als de Nederlandse pelgrims er komen.

De Eucharistieviering begint iets na 15.00 uur onder een strak blauwe hemel. Voor deze internationale Mis wordt een beeld van Maria van Fatima naar het altaar in de openlucht voor de basiliek gedragen. Bisschop Van den Hende en Nederlandse priesters concelebreren. In totaal concelebreren ongeveer twintig bisschoppen en meer dan honderd priesters.

Katholiekleven.nl maakte een video over de dag in Fatima:

Na de viering gaan de groepen terug naar de bus. Aan het begin van de avond komen ze aan bij de parochiekerk die vanaf woensdag 2 augustus de catecheselocatie is. Ze ontvangen hun WJD-rugzak met een rozenkrans, t-shirt en WJD-hoed tegen de zon. Bij de WJD-pas die ze als deelnemer ontvangen zit ook een kaart voor het openbaar vervoer deze dagen. Daarna is het tijd voor de avondmaaltijd en gaan de WJD’ers naar de slaaplocatie. Dat is deze keer een schoolgebouw.

Lissabon
Dinsdag 1 augustus stond in het teken van de openingsmis. Deze was in om 19 uur in het Parque Eduardo VII, een groot park nabij het centrum van Lissabon, voor deze gelegenheid omgedoopt tot ‘Heuvel van de Ontmoeting’. Kardinaal Manuel José Macário do Nascimento Clemente, de patriarch van Lissabon, opende de Wereldjongerendagen officieel tijdens deze viering. Hierbij waren honderdduizenden pelgrims vanuit de hele wereld aanwezig – honderden bisschoppen en priesters concelebreerden. De sfeer op het veld zat er goed in met een stevige dosis muziek en ook het WJD-lied. De bisschoppen hadden een plek links voor op de helling van het terrein. 

Alle Nederlandse bisschoppen die deze WJD bijwonen, zijn inmiddels gearriveerd: mgr. Van den Hende (Rotterdam), mgr. Hendriks (Haarlem-Amsterdam), mgr. Mutsaerts (’s-Hertogenbosch), mgr. Woorts (Utrecht), mgr. De Jong (Roermond) en mgr. Van den Hout (Groningen-Leeuwarden). 

Foto: mgr. Woorts, mgr. Mutsaerts, mgr. Van den Hende en mgr. Hendriks met in hun midden mgr. Habib, voormalig secretaris van de nuntiatuur in Den Haag, nu bisschop in Egypte (eigen foto)

“Met welke vraag ben je naar deze WJD gekomen? Wat zoek je?” is de vraag die voorafgaand aan de Mis aan de deelnemers wordt gesteld om over na te denken. Aan het begin van de viering is het nog warm, maar daarna koelt het lekker af. Achter het hoofdaltaar komen vliegtuigen voorbij die landen op het nabijgelegen vliegveld.

Onderzoek TST
Tijdens deze Wereldjongerendagen gaat professor Monique van Dijk-Groeneboer van de Tilburg School of Catholic Theology (TST) onderzoek doen naar hoe jongeren geloof beleven in tijden van ontkerkelijking. Van Dijk doet al jaren onderzoek naar zingeving van jongeren. Daarbij probeert ze aan te sluiten bij de taal van jongeren zelf. Die ervaren vaak een grote kloof tussen hun belevingswereld en de Kerk, of kennen de Kerk of geloof überhaupt niet. Tegelijk is er een nieuwsgierigheid onder veel jonge mensen naar de waarde die geloof kan hebben voor mensen. Op de WJD hoopt Van Dijk met jongeren en begeleiders te spreken over wat zij beleven aan de WJD en wat de impact voor hun leven hiervan zou kunnen zijn. De diversiteit onder deelnemers is groot qua verhouding tot de katholieke Kerk, al zijn de meesten er wel mee vertrouwd. Van Dijk zal kwalitatieve interviews houden om vooral de taal die jongeren en hun begeleiders gebruiken voor hun religieuze of spirituele ervaringen te ontdekken.

Livestream viering 2 augustus
Woensdag 2 augustus vieren de Nederlandse WJD-jongeren om 12.30 uur Nederlandse tijd de Eucharistie in de ruimte onder de kerk van São João de Brito in Lissabon. Als de techniek het toelaat, zal Katholiekleven.nl deze viering livestreamen: klik hier.

Tekst: met dank aan bisdom Rotterdam
Foto’s: Ramon Mangold

Vrijdag 28 juli begonnen de WJD’ers met een Eucharistieviering in de parochiekerk in Burgos. Pastoor Jochem van Velthoven (bisdom Breda) verzorgde de homilie. Hij preekte vanuit de Evangelielezing (voorgelezen door diaken Van Gaans uit het Aartsbisdom Utrecht) over het zaad dat wordt gezaaid en de grond waarin het terechtkomt.

Daarna begint de busreis naar Portugal, waar vanwege het tijdverschil bij de grens de klok een uur wordt teruggezet. Dan is het nog maar kort naar Covilhã, waar de bussen met wat tussenpozen aankomen. Het is dertig graden, maar in de kerk is het koel. De lokale parochie heet de Nederlandse groep welkom. Samen wordt de rozenkrans gebeden. Dat gebeurt in het Portugees en in het Engels en de groep bidt in het Nederlands mee. Syrisch-katholieke jongeren uit de Nederlandse groep bidden een deel van de rozenkrans in het Arabisch voor, afgewisseld met Nederlands.

De groep is te gast in de gemeenschap van de Heilige Drie-eenheid Covilhã. Deze is onderdeel van het samenwerkingsverband Parochies van Estrela Nascente. De jongeren worden er ondergebracht bij gastgezinnen. Maar eerst is er ‘s avonds in een van de dorpen (Tortosendo) een festival dat voor de Nederlandse WJD-gangers wordt georganiseerd. De burgemeester van Tortosendo loopt mee in de stoet, de Nederlandse jongeren sluiten aan.

In het gezellige amfitheater worden de jongeren welkom geheten door mensen die betrokken zijn bij de organisatie, waaronder de burgemeester en de parochiepriester die de Days in the Diocese mee coördineert. Ook bisschop Van den Hende wordt naar voren gevraagd. Hij spreekt namens de Nederlandse groepen zijn dankbaarheid uit voor het welkom en het feest dat is georganiseerd. “Al lang geleden bent u begonnen met de voorbereidingen hiervoor. We voelen ons welkom. We zijn blij dat we vandaag hier zijn en dat we het geloof delen. Voor ons is het een mooie ervaring. En ik hoop dat het voor u ook een bemoedigende ervaring zal zijn.”

Voor de jongeren is het nog niet voorbij als tegen 23.00 uur het festival eindigt. Ze gaan naar hun gastgezinnen, die hen op hun beurt nogmaals gastvrij verwelkomen met wat eten en drinken. 

Manouk (foto onder) uit de groep van het Aartsbisdom Utrecht: “Burgos (Spanje) was een geweldige stad om te zien en wordt veelal door pelgrims als tussenstop gebruikt, zo ook voor ons. In Covilhã maakten we kennis met de gastvrijheid, het lekkere eten en de mooie natuur van Portugal!”

Weekend
Op zaterdag 29 juli hadden de verschillende groepen lokaal een eigen programma. Op de ene plek waren drie dagdelen gevuld met onder meer wandelen en museumbezoek, op de andere plek was de middag vrij. De mensen van de lokale parochie hebben de jongeren veel willen laten zien. En ondertussen was er ook de gastvrijheid van de gastgezinnen.

De groepen vierden op zondag 30 juli de Eucharistie op de plekken waar ze in gastgezinnen verbleven. Op verzoek van de lokale pastoor vierde bisschop Van den Hende de Eucharistie in de parochiekerk van Covilhã. Daar was ook een groep jongeren uit Utrecht ondergebracht in gastgezinnen: zij waren dan ook aanwezig bij deze viering waarin de pastoor van de parochie en priesters van het Aartsbisdom Utrecht concelebreerden. Na de Mis volgde een maaltijd in de gastgezinnen en vervolgens reisden de WJD’ers naar Serra da Estrela, de hoogste berg in Portugal. 

Op 2.000 meter hoogte parkeren de bussen en vindt op de vlakte een klein festival plaats. Alle nationaliteiten die te gast zijn in het bisdom Guarda komen samen. Het gaat om meer dan 700 jongeren. En elke nationaliteit is gevraagd een lied te zingen op het grote podium. Onder meer Portugal en Equador doen dat, jongeren uit Guinee-Bissau, Mozambique, de Filipijnen en nog vele andere landen. Ook Mexico is vertegenwoordigd en twee Nederlandse jongeren met een Mexicaanse moeder zingen met de Mexicaanse groep mee op het podium. Nederland is als laatste aan de beurt. Vanaf het podium zingt een grote groep een lied van Acda en De Munnik.

Ook de bisschop van Guarda is deze middag aanwezig. Hij spreekt enkele woorden tot de jongeren waarin hij ze een goede verdere pelgrimage naar Lissabon wenst. Daarna is er nog meer muziek en wordt er veel gedanst. Om 20.00 uur is het festival voorbij en gaan de jongeren voor de laatste keer naar hun gastgezinnen. Na het afscheid (maandag in alle vroegte) reizen ze door naar Fatima.

Fabian Kappert uit het Aartsbisdom Utrecht kijkt tevreden terug op de afgelopen dagen: “In Burgos hebben we een mooie viering gehad in de zijkapel van de kathedraal daar. Na twee nachten in Burgos zijn we Portugal binnengereden met de bus. We verbleven hier de afgelopen dagen in gastgezinnen. Ik zat in Caria, in de buurt van Belmonte. We zijn zeer gastvrij ontvangen en hebben een zeer mooie indruk kunnen krijgen van de omgeving en een stukje van de Portugese cultuur op kunnen doen. Als afsluiting kwamen we met alle WJD-pelgrims uit het bisdom Guarda samen op de hoogste berg in continentaal Portugal om een landenfeestje te hebben. Inmiddels zijn we weer onderweg om via Fatima naar Lissabon te gaan waar het echt gaat beginnen! Lisbon, here we come!”

Video’s
Multimediakanaal Katholiekleven.nl publiceerde op 31 juli twee video’s van de WJD-reis. In de eerste vertelt jongerenwerker Sarah Mijhad van het Aartsbisdom Utrecht onderweg van Lourdes naar Burgos over de Camino, de beroemde pelgrimsroute naar Santiago de Compostella. Bij San Sebastian liepen de jongeren op dag 3 van de reis een stukje van de route. Mijhad: “Wij katholieken hebben wat met bedevaartplaatsen. We hebben net afscheid genomen van Lourdes, ook al zo’n belangrijke bedevaartplaats. We nemen een moment om te bezinnen. Er is meer in deze wereld. Laten we ook stilstaan bij het geestelijke.”

Op dag 4 stond in het Spaanse Burgos een bezoek aan de kathedraal op het programma voor de WJD-pelgrims. Tijdens de Avond van Barmhartigheid mochten de jongeren hun zorgen, vragen en dankbaarheid bij God brengen en het sacrament van boete en verzoening ontvangen. Lisette en Shanty vertellen erover in de tweede video.

Tekst: met dank aan bisdom Rotterdam en katholiekleven.nl
Foto’s: Ramon Mangold

Donderdagochtend 27 juli werden de jongeren wakker in de ruimtes bij de school in Burgos waar ze hadden overnacht. Na het ontbijt gingen ze in deelgroepen samen op pad en in gesprek. Sommige groepen keerden nog even terug op het terrein met flessen extra water: het werd een warme dag in Burgos. Vanaf de slaaplocatie was het niet ver wandelen naar de grote kathedraal van Burgos, waar de WJD’ers in een zijkapel de Eucharistie vierden.

Bisschop Van den Hende verzorgde deze dag, de gedachtenis van de heilige Titus Brandsma, de homilie. Hij preekte over strijd die er is in de wereld, met oorlog en geweld. En over de strijd in je eigen hart als het gaat om goed en kwaad. “Het Evangelie vraagt dat we steeds weer bereid zijn het goede te kiezen,” aldus de bisschop, die vertelde over Titus Brandsma die ondanks vijandigheid koos voor de liefde van Christus.

Pater Titus Brandsma stierf als martelaar in Dachau. Hij kwam voorafgaand aan de Tweede Wereldoorlog en toen de nazi’s Nederland hadden bezet op voor de waarheid en de waardigheid van de mens. Hij sprak onder meer met journalisten over de roeping die zij hebben om daarvoor op te komen, ten dienste van mensen. “Hij sprak over de waarheid van het Evangelie in plaats van de ideologie van het nazisme die de waardigheid van mensen ten gronde richtte.”

“Hij heeft grote strijd gekend,” zo zei de Rotterdamse bisschop over pater Titus. “Toen hij was opgepakt en opgesloten in de gevangenis in Scheveningen was hij bang. Maar hij wist zich uit die angst los te maken, met de genade van God, en hij wist zijn lijden te verbinden met het lijden van Jezus aan het kruis.”

Mgr. Van den Hende: “Christus is de strijd aangegaan met volgehouden liefde en barmhartigheid. Dat navolgen is moeilijk voor ons. Als iemand ons iets aandoet reageren we daar toch vaak op vanuit een neiging om terug te slaan. Die strijd, om telkens opnieuw te kiezen voor het goede, moet ieder van ons aangaan. Dat doen we niet alleen, maar dat doen we samen met Christus en de Kerk. Dus als we eens iets scherps zeggen, mogen we elkaar eraan herinneren dat dat niet de bedoeling is en niet in de geest van de Heer.”

“God is barmhartig,” zo zei de bisschop. “Die barmhartigheid van God is een aansporing om ons uiterste best te doen en te weten dat, als het niet lukt we opnieuw voor het goede kunnen kiezen. Laat je door de Heer en Zijn barmhartigheid bemoedigen. In de kerk ben je daarvoor op de goede plek. Hij is in de sacramenten en in woord net zo dicht bij ons als bij de apostelen van het eerste uur. Dus voel je nooit alleen. Hij kent je. Moge Hij de kracht geven om het goede te kiezen en ontvankelijk en geschikt te zijn voor Zijn barmhartigheid.”

In groepjes liepen de jongeren na de viering door de kathedraal. De deelgroepleiders gaven uitleg bij bijzondere dingen die te zien zijn in de kerk. En er waren veel gesprekken van jongeren en de priesters, diakens, pastoraal werkers en de bisschop. De rest van de middag was vrije tijd voor de deelgroepen. Daarbij maakten enkele groepen een flinke wandeling en kregen een bijzonder uitzicht over de stad Burgos.

In de avond werd de Avond van Barmhartigheid gehouden met aanbidding van het Allerheiligste, muziek en gelegenheid om het sacrament van boete en verzoening te ontvangen. Deze avond vond plaats op loopafstand van de slaaplocatie. Aan het begin van de avond vertelden Sarah Mijhad (jongerenwerker van het Aartsbisdom Utrecht) en Anton ten Klooster (priester van het aartsbisdom) over het sacrament. Sarah vertelde hoe zij het sacrament leerde kennen en Anton gaf uitleg als priester-theoloog. Gedurende de avond zaten priesters en de bisschop verspreid in de kerk om biecht te horen en ook buiten op het kerkplein zaten enkele priesters.

Tekst: met dank aan bisdom Rotterdam
Foto’s: Ramon Mangold

De WJD-pelgrims die maandagochtend 24 juli vanuit de opstapplaatsen in de bisdommen Utrecht, Rotterdam, Breda en Roermond aan hun reis begonnen, arriveerden diezelfde middag in Parijs waar zij het laatste stuk liepen naar de kerk Saint Pierre de Montmartre. Deze ligt naast de bekende basiliek Sacré Coeur. Bisschop Van den Hende (Rotterdam) heette de deelnemers welkom. “Daar zijn we dan. Op onze pelgrimstocht die vandaag mag beginnen,” aldus de bisschop in het openingswoord van de Eucharistieviering. “We hebben een flinke regenbui gehad op weg naar deze kerk. We hebben flinke trappen gelopen. En nu op deze hoge plek in Parijs vieren we samen de Eucharistie. We danken de Heer en prijzen Hem. Hij kent ons hart en is altijd onze tochtgenoot.”

Aan het slot van de viering ontvingen de deelnemers de pelgrimszegen, uitgesproken door mgr. Van den Hende. Daarbij zei hij dat een pelgrimstocht een weg is met ups en downs en dat die zo verbonden is met heel ons leven. Mgr. Van den Hende: “We zijn niet alleen op weg. De Heer is onze tochtgenoot en we zijn elkaars tochtgenoot.” Hij vroeg de jongeren om bij de intenties die ze in hun hart met zich meedragen op deze reis ook gebed voor bisschop Smeets van Roermond in te sluiten. De maaltijd was vervolgens in het naast de kerk gelegen pelgrimshuis. Vervolgens reden de bussen de hele nacht door om in de loop van de dinsdagochtend in Lourdes aan te komen.

In Lourdes woonden de jongeren een Internationale Mis bij aan de Grot, namen ze ‘s middags deel aan de Sacramentsprocessie en liepen ze ‘s avonds de Lichtprocessie. Daarna keken sommige jongeren nog de musical over Bernadette, waar het heiligdom deze periode voor WJD-pelgrims een korte voorstelling van geeft. Anderen liepen nog een rondje door de stad of deden een spelletje in het hotel. 

Katholiekleven.nl maakte een video over het bezoek van de WJD-pelgrims aan Lourdes. Hierin is een rol weggelegd voor Gauthier de Bekker, priester van het Aartsbisdom Utrecht: zo licht hij toe dat Maria daar achttien keer is verschenen aan Bernadette, die haar zag als de Dame – “tijdens één van die verschijningen heeft ze zich geopenbaard als ‘ik ben de onbevlekte ontvangenis’: zo weten we dat het Maria is die is verschenen aan Bernadette,” aldus De Bekker. “Wij zijn hier om net als de pelgrims die hier in al die jaren gekomen zijn, bij het water een kaarsje aan te steken en samen vierend troost te vinden in ons geloof.”

In de video komen ook drie jongeren aan het woord: Elise, Ruben en Mink. Voor Elise, die vaker in Lourdes komt, is deze ervaring met zo veel jongeren op weg naar de Wereldjongerendagen “anders” maar het “voelt toch ook hetzelfde als altijd.”

De volgende dag, woensdag 26 juli, begon al vroeg met om 7.30 uur een Eucharistieviering – wederom bij de Grot. Mgr. Van den Hende was hoofdcelebrant, pastor Gauthier de Bekker verzorgde de homilie. Op de gedachtenis van Joachim en Anna, de ouders van Maria, preekte hij over ouders. Daarbij noemde hij ook zijn eigen ouders, die elkaar 39 geleden ontmoetten in Lourdes. De Bekker: “Het is dan ook bijzonder om hier in de Grot de Mis te mogen vieren, zo’n tijd later.” Je ziet vaak aan het uiterlijk van de kinderen dat ze op hun ouders lijken, zei hij. Ouders geven hun kinderen iets mee. Zoals het uiterlijk, maar ook andere dingen zoals geloof. “En je kunt ook hier zijn als geloof je eigen keuze is. Omdat we kinderen van God de Vader willen zijn,” aldus De Bekker. “We zijn samen op reis. We zijn op weg met God en we mogen daarin de traditie die ons is meegegeven, door onze ouders of anderen, met ons meedragen en vernieuwen. Ik wens ons toe dat we mooie gesprekken hebben, zodat wat in ons gezaaid is mag groeien en in God tot wasdom mag komen.”

In de middag liepen de deelnemers bij San Sebastián (Spanje) een stuk van de camino, de pelgrimsroute naar Santiago de Compostela. In de bus werd uitleg gegeven over deze pelgrimsroute. Onderweg werd de karakteristieke schelp waargenomen die de route markeert. Het bleek een afwisselende tocht, waarbij asfalt al gauw plaats maakte voor een zandpad dat dan weer breed en dan weer smal is. De wandelaars stapten over grote stenen en puzzelden een aantal keer op de beste manier om een grote plas te passeren. En daarbij werden ze af en toe getrakteerd op een groots uitzicht over de zee. Hierna ging de reis door naar de Spaanse stad Burgos voor het diner en de overnachting.

Tekst: met dank aan bisdom Rotterdam en katholiekleven.nl
Foto’s: Ramon Mangold
 

Maandagochtend 24 juli verzamelden de jongeren die meegaan met de Wereldjongerendagen-reis van het Aartsbisdom Utrecht zich al vroeg op het Vredenburg. Tegenover de bekende Utrechtse concertzaal vertrokken de touringcars die hen naar Lissabon brengen. Vlak voor vertrek gaf kardinaal Eijk in elke bus de reiszegen aan de jongeren.

Voorafgaand nam hij uitgebreid de tijd om een praatje te maken met verschillende jongeren, zoals deelnemers van de internationale groep uit Wageningen en enkele jonge pelgrims die een WJD-geïnspireerd cadeautje voor de Utrechtse aartsbisschop hadden meegebracht. Ondertussen deelde pastor Anton ten Klooster oranje Wereldjongerendagen-petjes uit aan de deelnemers. Kardinaal Eijk gaat zelf niet mee naar de Wereldjongerendagen: vanuit het Aartsbisdom Utrecht zal hulpbisschop mgr. Woorts zich in Lissabon bij de groep voegen.

Bus 1, met als busleider pastor Ten Klooster, haalt in Breda nog een groep WJD-pelgrims uit dat bisdom op. Samen met bus 2 onder leiding van jongerenwerker Sarah Mijhad en de bussen uit de bisdommen Rotterdam en Roermond rijden zij deze eerste reisdag naar Parijs. Daar is ‘s middags gelegenheid om een paar uur de stad te verkennen, waarna de groep de H. Mis viert en samen dineert. Vervolgens rijden de bussen de hele nacht door naar Lourdes, waar de WJD-groep de tweede reisdag op het heiligdom zal doorbrengen met onder meer deelname aan de Internationale Mis, de Sacramentsprocessie en de Lichtprocessie.